اگر از اینترنت مخابراتی در منزل استفاده می‌کنید حتماً اسپیلتر را دیده‌اید و یا آن را می‌شناسید. اسپلیتر یک قطعه اصلی و کاربردی برای استفاده از اینترنت از شبکه مخابرات است که در این مقاله قصد داریم در مورد کاربرد و نحوه نصب آن توضیح دهیم.
اسپلیتر یا splitter چیست؟
کلمه Split در زبان انگلیسی به معنای دو قسمت کردن است که معمولاً برای تقسیم به عدد‌های زوج نیز به کار برده می‌شود. بنابراین کاملاً مشخص است که از اسپلیتر برای تقسیم کردن استفاده می‌شود. اما این که اسپیلتر دقیقاً چه چیزی را تقسیم می‌کند در ادامه مشخص خواهد شد. وظیفه اسپلیتر تقسیم کردن سیگنال خط تلفن اصلی به یک سیگنال تلفن و یک سیگنال ADSL است.
اسپلیتر معمولاً قطعه‌ای کوچک و مستطیل شکل است که از سه پورت تشکیل شده. این دستگاه یک پورت ورودی و دو پورت خروجی دارد. در واقع شما این قطعه را در ورودی سیم خط تلفن منزل یا محل کارتان قرار می‌دهید و دو خروجی از آن می‌گیرد که یکی منحصراً به شبکه ADSL و دیگری به دستگاه تلفن متصل می‌شود.
معمولاً سیگنال ADSL روی خط مخابراتی سوار می‌شود بنابراین ممکن است استفاده از اینترنت بدون کمک گرفتن از اسپلیتر باعث اختلال در عملکرد تلفن یا اینترنت شود. مثلاً ممکن است با زنگ خوردن تلفن، اینترنت قطع شود و یا اگر به اینترنت متصل باشید، در زمان صحبت با تلفن متوجه صدای خش خش و یا نویز شوید. پس اگر سرویس ADSL و تلفن هر دو روی یک خط باشد شما به یک اسپلیتر احتیاج خواهید داشت. اسپلیتر یک وسیله الکترونیکی Passive یا غیر فعال است که برای کار کردن به برق احتیاجی ندارد.
نحوه کار اسپلیتر
برای اینکه بدانید اسپلیتر مودم چیست باید با نحوه کار آشنا شوید؛ نکته مهمی که باید بدانید این است که فرکانس سیگنال تلفن با فراکانس ADSL متفاوت است. خط تلفن دارای سیگنال صوتی است و محدوده فرکانس صوت انسان بین ۲۰ هرتز تا ۲۰ کیلوهرتز است که به این سیگنال آنالوگ گفته می‌شود. در واقع سیگنال آنالوگ به سینگالی گفته می‌شود که به زمان وابسته است و با گذر زمان مقدار آن تغییر می‌کند.
سیگنالی که برای اینترنت مورد استفاده قرار می‌گیرد، سیگنال صوتی نیست و حاوی داده یا دیتا است. به این نوع سیگنال، دیجیتال گفته می‌شود که دارای فرکانس بالایی است. بنابراین خط تلفنی که دارای سرویس ADSL باشد دارای دو سیگنال مختلف است. کار اسپلیتر جدا کردن این دو سیگنال از یکدیگر است که در واقع اسپلیتر سیگنال آنالوگ و سیگنال دیجیتال را از هم جدا می‌کند.
در حقیقت اسپلیتر مانند یک فیلتر عمل می‌کند و اجازه عبور فرکانس‌های بالا یا ADSL را به تلفن نمی‌دهد. به این ترتیب شما می‌توانید بدون اختلال هم از دستگاه تلفن و هم از اینترنت استفاده کنید.
نگاهی به مکانیسم اسپلیتر
اگر شما یک اسپلیتر را باز کنید، خواهید دید که داخل آن تنها ۳ پورت و یک مدار الکتریکی شامل خازن، مقاومت و یک سیم پیچ وجود دارد. گاهی نیز ممکن است مقاومتی استفاده نشده و تنها یک سیم پیچ و یک خازن را مشاهده کنید.
فیلتر‌ها به دو دسته پایین گذر و بالا گذر تقسیم می‌شوند، فیلتر‌های بالا گذر تنها اجازه عبور فرکانس بالا را می‌دهند و فیلتر‌های پایین گذر نیز تنها فرکانس‌های پایین را از خود عبور می‌دهند. در اسپلیتر نوع آرایش خازن و سیم پیچ یک فیلتر پایین گذر را تشکیل می‌دهد که فرکانس بالای ADSL را حذف کرده و تنها اجازه عبور فرکانس مکالمه یا فرکانس پایین را صادر می‌کند. به این ترتیب سیگنال ورودی با عبور از قسمت فیلتردار به پورت تلفن وصل می‌شود و سیگنال بدون تغییر نیز به پورت ADSL می‌رود.
به این ترتیب قطعات الکترونیکی سلف (سیم پیچ) و خازن و همچنین نحوه آرایش آن‌ها است که باعث می‌شود یک اسپلیتر کیفیت مطلوب داشته باشد یا خیر.
نحوه وصل کردن اسپلیتر به مودم و تلفن
در ادامه پاسخ به سوال اسپلیتر مودم چیست باید بدانید نحوه اتصال آن اصلاً سخت نیست. همانطور که در ابتدا هم توضیح دادیم، اسپلیتر دارای سه پورت است که شامل یک پورت ورودی و دو پورت خروجی می‌شود. بنابراین برای استفاده از اسپلیتر به سه سیم نیاز دارید.
در کنار هریک از پورت‌های اسپلیتر نوشته‌ای وجود دارد که شما را راهنمای می‌کند. در کنار پورت ورودی (پورت تنها در یک قسمت اسپلیتر) نوشته Line که به معنی خط اصلی است. در کنار پورت‌های خروجی نیز عبارت DSL یا Modem و همچنین Phone نوشته شده که نشان می‌دهد هر خروجی باید به چه وسیله‌ای وصل شود.
بنابراین سیم تلفن اصلی ساختمان باید به پورت Line و سیم‌های مودم و دستگاه تلفن نیز به خروجی‌های مربوط به خود وصل شوند. به همین راحتی!
نکات مهم نصب اسپلیتر
در زمان نصب اسپلیتر به کیفیت سوکت‌ها و اتصالات دقت کنید و مطمئن شوید که به درستی متصل شده باشند.
اگر بعد از نصب اسپلیتر باز هم تلفن نویز داشت بهتر است که مودم را کمتر از تلفن فاصله دهید.
اگر در خانه یا محیط کار بیش از یک دستگاه تلفن دارید بهتر است برای هر تلفن یک اسپلیتر در نظر بگیرید.
اسپلیتر را باید در محلی قرار دهید که دور از آب و رطوبت باشد.
اگر با وجود اسپلیتر اینترنت قطع و وصل می‌شود یا پینگ بالایی دارد بهتر است یک اسپلیتر دیگر استفاده کنید، ممکن است اسپلیتر شما خراب باشد.
نکات مهمی که باید در مورد اسپلیتر و استفاده از آن بدانید
حال که با اسپلیتر آشنا شدید و نحوه نصب و کاربرد آن را دانستید باید با نکات مهمی که در این زمینه وجود دارد نیز آشنا شوید. در این بخش به نکاتی که اشاره می‌کنیم که اغلب برای کاربران سؤال است. توصیه می‌کنیم این بخش را با دقت بخوانید شاید سؤال شما هم باشد.
اسپلیتر و کندی سرعت
این تصور اشتباه وجود دارد که استفاده از اسپلیتر باعث کندی سرعت اینترنت می‌شود اما عکس این قضیه وجود دارد. به این معنا که اگر از اسپلیتر با کیفیت استفاده کنید و دستگاه را به درستی نصب کرده باشید کیفیت اینترنت شما افزایش می‌یابد. اگر احساس می‌کنید که با نصب اسپلیتر تغییری در کیفیت اینترنت ایجاد می‌شود و کیفیت آن کاهش می‌یابد بهتر است که خط ADSL را از خط تلفن جدا کنید.
استفاده از دو اسپلیتر
اگر از چند پریز برای استفاده از اتصال تلفن، فکس و… استفاده می‌کنید می‌توان با استفاده از دو یا تعداد بیشتری اسپلیتر برای هر پریز از مشکل تداخل و نویز پیشگیری کرد.
بهترین محل نصب اسپلیتر
اسپلیتر باید در ابتدای محل ورود خط تلفن قرار گیرد و سپس مودم و گوشی تلفن به آن وصل شود. اگر از چند دستگاه تلفن استفاده می‌کنید باید برای هر دستگاه یک اسپلیتر در نظر بگیرید در غیر این صورت در استفاده از اینترنت و تلفن به مشکل بر می‌خورید.
تفاوت اسپلیتر و میکروفیلتر
گاهی به اشتباه به اسپلیتر‌ها، میکروفیلتر گفته می‌شود. میکروفیلتر وسیله‌ای است که به عنوان نویزگیر سر راه خطوط تلفن قرار می‌گیرد و نویز خط را از بین می‌برد، در واقع میکروفیلتر جدا‌کننده سیگنال صوتی و دیتا نیست.
خرید اسپلیتر
در زمان خرید اسپلیتر دقت داشته باشید که نکاتی چون قدرت دستگاه در جلوگیری از ایجاد اختلال و نویز و عدم قطعی اینترنت را بررسی کنید. علاوه بر قیمت و کیفیت باید به قدرت تفکیک سیگنال دیجیتال و آنالوگ دستگاه نیز توجه داشته باشید. بهتر است برای خرید اسپلیتر سراغ برند‌های معتبر که از نظر کیفیت قطعات و کاربرد بهتر هستند بروید.
جمع‌بندی
در این مقاله به سوال اسپلیتر مودم چیست پاسخ دادیم ، اسپلیتر اگرچه یک دستگاه کوچک، جمع و جور و به ظاهر ساده است اما برای استفاده بدون دردسر از اینترنت و تلفن به صورت هم زمان و همچنین پایداری اینترنت ADSL یک وسیله مهم و ضروری است. این محصول قیمت بالایی ندارد و به راحتی در دسترس بوده و قابل خریداری است. اگر اسپلیتر شما خراب شده است بهتر است به جای تلاش برای تعمیر آن به فکر خرید یک دستگاه جدید باشید. شرکت‌های بسیاری اسپلیتر تولید می‌کنند اما با کیفیت‌ترین اسپلیتر‌های موجود در بازار عموماً به شرکت‌های کی نت، تی پی لینک و دی لینک تعلق دارند.